|
Εισαγωγικό Σημειώμα
|
|
Ναύπλιο, 13 Νοεμβρίου 1825
Επιστολή του Ανδρέα Μεταξά προς τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη με την οποία του ζητά ενημέρωση για τις στρατιωτικές εξελίξεις, καθώς έφταναν πολλές φήμες χωρίς να υπάρχει «κᾀμμία ἐπίσημος εἴδησις». Τον ενημερώνει πως η Διοίκηση αποφάσισε να αποστείλει προμήθειες στα πελοποννησιακά στρατεύματα, αλλά δεν λήφθηκε απόφαση για χρήματα. Ακόμη τον ενημερώνει πως θα φύγουν τα στρατεύματα από τις Σπέτσες και θα επιστρέψουν στο Άστρος (βλ. σχετικό [636]) κάτι που ζητούσε ο Αρχηγός από τα τέλη Οκτωβρίου (βλ. σχετικό [614]). Τα στρατέυματα θα παρέμεναν στο Άστρος έως ότου τους σταλούν οδηγίες. Ο επιστολογράφος ακόμη αναφέρεται διεξοδικά σε τρία σπουδαία θέματα. Πρώτον, μεταφέρει σκέψεις για τη δημιουργία έκτακτης κυβέρνησης απαρτιζόμενης από μια βουλευτική επιτροπή και τον Πρόεδρο του Εκτελεστικού, ή ακόμη και να δοθεί σε κάποιον απόλυτη εξουσία («δικτατορία») για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίσιμη κατάσταση. Οι συζητήσεις αυτές γνωρίζουμε πως εντάθηκαν προς την άνοιξη του 1826, οπότε πράγματι συγκροτήθηκε μια ενδεκαμελής έκτακτη κυβέρνηση, η Διοικητική Επιτροπή. Δεύτερον, αναλύει διεξοδικά την απάντηση της Μεγάλης Βρετανίας μετά το αίτημα προστασίας από τους Έλληνες (βλ. σχετικά [588], [589]), εξηγώντας πως η αυστηρή ουδετερότητα που δηλώνει η βρετανική πολιτική είναι υπέρ των Ελλήνων. Τέλος, αναφέρεται στο ζήτημα της οργάνωσης του τακτικού στρατού και ζητά από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη να στείλει γραπτώς τις ιδέες του, για να προωθηθεί η οργάνωση τακτικών σωμάτων στην Πελοπόννησο. Λίγο καιρό αργότερα ο Θ. Κολοκοτρώνης θα υποβάλει προτάσεις προς την Διοίκηση για οργάνωση «ημι-τακτικών» σωμάτων (βλ. σχόλια του Νίκ. Θεοτοκά και Διον. Τζάκη στο Χρ. Βυζάντιος, Ιστορία του τακτικού στρατού, σ. 41-42· βλ. και σχετικό [653]). Από τα πρόσωπα που αναφέρονται στο υστερόγραφο του γραμματικού του επιστολογράφου Α. Μεταξά, ορισμένα χρήζουν διευκρινίσεις: Ο Κωνσταντίνος Πελοπίδας είναι έμπιστος ακόλουθος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνης, γνωστός για το ρόλο του στη διακίνηση των εγγράφων του αιτήματος της Αγγλικής προστασίας (βλ. και έγγρ. [591] και [598]). Ο «Κωνσταντῖνος ὑπασπιστής» είναι ο Κωνσταντίνος Ζαφειρόπουλος από Ζυγοβίστι (βλ. Κ. Κοτσώνης, Ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, σ. 328). Ο αναφερόμενος Κοκκαλιάρης είναι πιθανόν ο Παναγιώτης Κόκκαλης, γραμματικός επίσης του Θ. Κολοκοτρώνη (βλ. έγγρ. [530]).
|
|
Κείμενο
|
|
Ἐκλαμπρότατε κύριε, εἰλικρινέστατε ἀδελφὲ καί φίλε!
Μανθάνομεν ἐδὼ ἐκ φήμης πολλά, εἰς τὰ ὁποῖα ἐπειδὴ δὲν πρέπει νὰ δίδωμεν πίστιν, καὶ ἐπειδὴ κᾀμμίαν ἐπίσημον εἴδησιν ἀπὸ τὸ μέρος τῆς ἐκλαμπρότητός σας δὲν ἔχομεν, μαξοὺς στέλνω τὸν παρόντα νὰ μᾶς πληροφορήσετε, καὶ μὴν λείψετε νὰ μᾶς εἰδοποιήσετε καταπλάτος καὶ περιστατικῶς, διὰ νὰ πληροφορῶμεν καὶ ἡμεῖς ὅπου πρέπει. Ἀπὸ ἐδὼ νὰ σὲ πληροφορήσω κᾀνένα ἀξιόλογον δὲν ἔχω, περὶ χρημάτων οὔτε ἔγινε τίποτε, οὔτε εἶμαι βέβαιος πῶς θὰ γίνει, περὶ τροφῶν μόνον ἔγινεν ἀπόφασις νὰ προφθασθοῦν τὰ πελοποννησιακὰ στρατεύματα· καὶ ἔγινεν πρότασις εἰς τὴν Διοίκησιν διὰ τὰ εἰς Πέτζας στρατεύματα, ἐπειδὴ ἐκεῖ πλέον ἀνάγκη δὲν εἶναι νὰ μένουν, νὰ ῥιφθοῦν καὶ αὐτὰ εἰς τὴν Πελοπόννησον ὡς εἶναι συσσωματωμένα, καὶ ἐπροβλήθη νὰ τὰ ἀποβιβάσουν εἰς Ἄστρον, καὶ ἐκεῖθεν νὰ ἀκούσουν τὰς ὁδηγίας σας. Ἡ ἐκλαμπρότης σας δὲν ἠξευρομεν ποῦ εὑρίσκεσθε, διότι ἐκ φίμης ὡς εἶπον μανθάνομεν ὅτι εἶσθε ἕτοιμος νὰ ἀπεράσετε εἰς τὸ μέρος Φαναρίου, καὶ ὅτι οἱ Καλαβρυτινοὶ ἀπέρασαν εἰς Καλάβρυτα· ὅθεν σπεύσατε νὰ δόσητε γνώμην εἰς τὴν Διοίκησιν μὲ ἀναφοράν σας καὶ ὁδηγίαν πῶς πρέπει νὰ ὁδηγηθοῦν καὶ κινηθοῦν αὐτὰ τὰ στρατεύματα, καὶ πληροφορήσατὲ μας καὶ περὶ τοῦ ἐχθροῦ ποῦ εὑρίσκεται καὶ ἁπλῶς περὶ πάντων. Ἔτι μία ἄλλη πρότασις στέκει εἰς τὴν Διοίκησιν περὶ ἀντικαταστάσεως διοικητικῆς ἀναλόγου μὲ τὰς περιστάσεις, τὴν ὁποίαν αὐτὰ τὰ πράγματα ὑπαγόρευσαν διὰ νὰ μετριάσουν τὸ ἀσυμβίβαστον τῶν πολλῶν καὶ ποικίλων γνωμῶν. Ἐπροβλήθη ἤ νὰ εὑρεθῇ εἶς ἄξιος εἰς τὸν ὁποῖον νὰ ἐμπιστευθῇ δικτατορία διὰ ἕνα προσδιορισμένον καιρὸν νὰ διοικήσῃ ἀπολύτως τὸ ἔθνος, ἤ, τὸ ὁποῖον εἶναι καὶ πιθανώτερον νὰ γίνῃ, νὰ διορισθῇ μία βουλευτικὴ ἐπιτροπὴ καὶ αὕτη ὁμοῦ μὲ τὸν πρόεδρον τοῦ Ἐκτελεστικοῦ νὰ διοικήσῃ, οἱ δὲ λοιποὶ νὰ ἐξέλθουν καὶ νὰ συντελέσουν εἰς ἄλλας ἐξορμήσεις, παρακινήσεις καὶ ὑπηρεσίας τοῦ πολέμου. Ἀκόμη δὲν ἀπεφασίσθη τίποτε, καὶ ἄν ἀποφασισθῇ, τὸ ὁποῖον εἶναι καὶ ὠφέλιμον, θέλω πάλιν σᾶς εἰδοποιήσει. Ἔφθασεν ἐνταῦθα εἴδησις συντροφευμένη καὶ μὲ μίαν προκήρυξιν τῆς Ἀγγλίας, ἥτις διακηρύττει μίαν αὐστηράν οὐδετερότητα εἰς τὰ πράγματα τῆς Ἑλλάδος καὶ ἐμποδίζει τὸν ἐρχομὸν τοῦ Κόγχραν· τοῦτο κάθε συνετός τὸ ἐξηγεῖ οὕτως, ὅτι ἕν τοιοῦτον ἔπρεπε νὰ τὸ προσμένωμεν ἀπὸ τὴν βαθεῖαν πολιτικὴν τῆς Ἀγγλίας, ὅτι κατ’ ἐπιφάνειαν ἦτον ἀνάγκη νὰ τὸ κάμῃ, καὶ δὲν πρέπει νὰ ὑπολάβωμεν ὅτι ἐμετάβαλεν ἡ Ἀγγλία διάθεσιν ὡς πρός τὴν Ἑλλάδα, ἐνῷ μάλιστα δὲν ἔχει αἰτίαν, ἀλλ’ ὅτι τὸ κάμνει μάλιστα διὰ ὠφέλειαν μας, καὶ τοῦτο οὔτε τὸν ἐρχομὸν τοῦ Κόγχραν ἐμποδίζει, ἀλλ’ οὔτε καὶ τὰ λοιπὰ βοηθητικὰ μέσα θέλει μᾶς ἀρνηθῇ, ἔγινε δὲ διὰ νὰ ἀποδείξῃ εἰς τὸν κόσμον ὅτι ἡ πρόσκλησις δὲν προοργανίσθη ἀπὸ τὴν [[Ἑλλάδα]] Ἀγγλίαν, τὸ ὁποῖον ἤθελεν ὑποπτεύσουν ἄν ἤθελε τὴν δεχθῇ εὐθύς, καὶ μὲ τὴν διακήρυξιν τῆς οὐδετερότητος προσπαθεῖ, ἤ τὴν Ῥωσσίαν νὰ +ξεσπάσῃ+ καὶ νὰ τὴν παρακινήσῃ νὰ κάμῃ τὸν πόλεμον τῆς Τουρκίας, ἤ τὴν Φράντσαν νὰ ὑποχρεώση νὰ μετακαλέσῃ τούς ὑπηκόους της ἀπὸ τὴν συμμαχίαν τοῦ Αἰγυπτίου, καὶ νὰ ἐμποδίσῃ τὰ πλοῖα καὶ ἀτμοκίνητα καὶ λοιπὰ τὰ ὁποῖα ἔχει ἕτοιμα νὰ στείλῃ εἰς Αἴγυπτον· ὅθεν μὲ τὴν οὐδετερότητα, καὶ τὸ ἕν κάμνει, καὶ ἡμᾶς βοηθεῖ ἐκ πλαγίου, καὶ ὄχι κατ’ εὐθεῖαν. Αὐτὰ ὅλα γίνονται καὶ ὅλα θέλουν εἶσθαι εἰς ὠφέλειαν τῆς Ἑλλάδος, πλὴν ὅμως χρειάζονται καιρόν, καὶ πρέπει νὰ | ἔχωμεν τὸν καιρὸν διὰ νὰ ὠφεληθῶμεν ἀπὸ αὐτά, ἀλλ’ ἡμεῖς χανόμεθα σήμερον. Βλέπεις, ἀδελφέ, ὁποῦ καὶ ὁ λαός κατήντησε κακοῤῥοίζικος ὥστε κᾀνεὶς πλέον δὲν ἔχει τόσα μέσα ὥστε νὰ ὑπερβῇ τᾷς κακοῤῥοιζικιαῖς του, καὶ νὰ τὸν κινήσῃ, καὶ νὰ τὸν καταστήσῃ τοιοῦτον ὥστε νὰ ἀντιπαραταχθῇ εἰς τὸν φοβερὸν τοῦτον ἐχθρόν. Ὁ χειμών μ’ ὅλον τοῦτο μᾶς εἶναι σύμμαχος καὶ θέλει μᾶς χαρίσει ὀλίγας ἑβδομάδας ὑπάρξεως, καὶ κοινὴ φωνή, κοινὸν ἀξίωμα εἶναι εἰς τὸν κόσμον, ὅτι ἄν ἤμεθα φρόνιμοι πρέπει νὰ ὠφεληθῶμεν ἀπὸ αὐτὰς τὰς ὀλίγας ἑβδομάδας νὰ αὐξήσωμεν τὸ τακτικόν, διὰ νὰ πολεμήσωμεν κᾄν τὴν ἄνοιξιν ὅμοιοι μὲ ὅμοιον ἐχθρόν, καὶ διὰ νὰ τὸ αὐξήσωμεν πρέπει νὰ μεταχειρισθῶμεν ὅλα τὰ μέσα, ὅσα ἔχομεν μονοειδῶς εἰς τοῦτο. Ἠξεύρω τὴν διάθεσίν σου ὡς πρός τὸ τακτικὸν καὶ τὴν ὑπόληψιν ὁποῦ ἔχεις, καὶ τὴν ἀνάγκην ἐγνώρισας καὶ γνωρίζεις περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλον, καὶ ὅτι προτιμᾷς νὰ ἔχῃς εἰς τὴν ὁδηγίαν σου χιλίους τακτικούς ἤ πολλαῖς χιλιάδες ἀτάκτους, καὶ εἶναι εὐχῆς ἔργον ἐν καιρῷ τῆς γενικῆς ἀρχηγίας σου νὰ συστηθῇ ἡ τακτικὴ εἰς τὴν Πελοπόννησον καὶ εἰς τὴν Ἑλλάδα· ὅθεν [[σὲ συμβουλεύω εἰλικρινῶς ὅτι]] πρέπει νὰ συνδράμῃς εἰς τοῦτο καὶ νὰ συμβοηθήσῃς ὅσον δύνασαι, καὶ νὰ προβάλῃς τρόπους καὶ μέσα εὐκολίας εἰς τὴν Διοίκησιν μὲ ἀναφοράν σου καὶ τὸ περισσότερον διὰ νὰ παύσουν καὶ σφαλίσουν τὰ στόματα ἐκείνων ὁποῦ θέλουν νὰ σὲ κατακρίνουν, καὶ ὄχι μόνον ἡ ἐκλαμπρότης σου πρέπει νὰ κάμῃς τοῦτο, ἀλλὰ +καὶ οἱ περὶ σὲ φίλοι στρατιωτικοί.+ Δὲν ἔχω κἀνὲν ἄλλο περίεργον νὰ σοῦ γράψω, καὶ περιμένω νὰ μὲ εἰδοποιήσῃς αὐτόθεν ὅ,τι ἔχετε ἀξιόλογον. Οἱ τοῦ οἴκου σου εἶναι ὅλοι καλά· ὀλίγον ζαηφλῆκι ἐπείραξε μερικούς, εἶναι ὅμως ὅλοι τώρα καλά. Μένω ἐν τοσούτῳ μ’ ὅλην τὴν ἀδελφικὴν εἰλικρινῆ ἀγάπην.
Τῇ 13 9βρίου 1825.
Ἐκ Ναυπλίου.
ὁ εἰλικρινὴς ἀδελφός καὶ φίλος,
Ἀνδρέας Κ(όντε). Μεταξας
+…+ σχεδιάσετε τὰς περὶ τακτικοῦ ἰδέας σας, καὶ ἡμεῖς πάλιν ἐδώθεν δὲν θέλει λείψωμεν νὰ συνεισφέρωμεν καὶ ἡμεῖς εἰς τὴν ἐνδεχομένην τελειοποιησίν των, καὶ μὲ δεύτερον θέλει σᾶς στείλω τὰς περὶ τούτου ἰδέας μου, διὰ νὰ τὰς παρατηρήσετε, καὶ προτείνετε εἰς τὴν Διοίκησιν, ἄν τὸ ἀποφασίσετε, ὡς ἡ ἀνωτέρω συμβουλὴ καὶ γνώμη μου.
ὁ ἴδιος
[Πλαγίως:] Ὁ γραμμ(ατικὸς) σᾶς προσκυνῶ δουλικῶς, ὁμοίως καὶ τὸν κὺρ Κωνσταντῖνον Πελοπίδαν, κὺρ Κωνσταντῖνον ὑπασπιστήν, καὶ Κοκκαλιάρην καὶ λοιπούς. Κύρ Κωνσταντῖνε ὁ κὺρ Ἀναγνώστης έλαβε τὰ γράμματὰ σου ἀπὸ χωρίον, εἶναι ὅλοι οἱ τοῦ οἴκου σου καλά.
[Ἐπὶ τοῦ νώτου:]
Ἀνδρέα κοντε Μεταξᾶ
13 9βρίου.
|