|
Εισαγωγικό Σημειώμα
|
|
Μεσολόγγι, 12 Νοεμβρίου 1825
Επιστολή του Νικόλαου Στορνάρη από το Μεσολόγγι προς τον Νικήτα Σταματελόπουλο, απαντητική σε επιστολή του δεύτερου της 8ης Οκτωβρίου 1825. Ο επιστολογράφος αναφέρεται στην εξάμηνη παραμονή του Νικ. Σταματελόπουλου στο «γελαδομανδρί» (: το πολιορκημένο Μεσολόγγι) και εξαίρει τον πατριωτισμό του. Απορεί, όμως, γιατί δεν εισακούονται οι φωνές που ζητούν την ενίσχυση του Μεσολογγίου. Ενημερώνει για την άφιξη εκ μέρους της Διοίκησης κάποιου «Ξένη», ο οποίος μετέφερε μικρή ποσότητα σιταριού πριν από τον εκ νέου αποκλεισμό της πόλης. Πρόκειται για τον Πάτμιο έμπορο Θεόδωρο Ξένο, που μαζί με τον αδερφό του Εμμανουήλ είχαν αναλάβει στον ανεφοδιασμό της πόλης εξασφαλίζοντας την πληρωμή τους από τη Διοίκηση. Οι πρώτες αποστολές σιτηρών έγιναν στις αρχές Νοεμβρίου από τον ευρισκόμενο στην Ζάκυνθο Θεόδ. Ξένο, αλλά δεν μπορούσαν να συνεχιστούν λόγω του ναυτικού αποκλεισμού. Αργότερα, οι αδερφοί Ξένου, κατηγορήθηκαν για τον ανεπαρκή ανεφοδιασμό του Μεσολογγίου (βλ. Αρτ. Μίχος, Απομνημονεύματα, σ. 45, 147, 167· Αντ. Διακάκης, Μεσολόγγι, σ. 286-296). Ο επιστολογράφος ήδη από τον Νοέμβριο δηλώνει πως, αν δεν σπάσει ο ναυτικός αποκλεισμός, οι πολιορκούμενοι σκέφτονταν να προχωρήσουν σε έξοδο «μὲ τὸ σπαθί εἰς τὸ χέρι καὶ ὅποιον εὔρη ὁ θάνατος ἂς τὸν συγχορὰ ὁ ζωντανὸς ἕως νὰ ἐλθῆ καὶ εἰς αὐτόν». Παραθέτει σε αντίγραφο αναφορά της ίδιας ημέρας των Μεσολογγιτών και των οπλαρχηγών προς την Διοίκηση με την οποία περιγράφουν την κατάσταση στην πόλη και ζητούν το σπάσιμο του θαλάσσιου αποκλεισμού. Ο Νικ. Στορνάρης ζητά από τον Νικ. Σταματελόπουλο να βοηθήσει και εκείνος, ώστε να φτάσει ο ελληνικός στόλος. Τέλος, δίνει πληροφορίες για τον στόλο που πέρασε τα «Καστέλια» (: φρούρια Ρίου και Αντιρρίου) και εισήλθε στον Κορινθιακό κόλπο, ενώ 42 πλοία μετακινούνται μεταξύ Γλαρέντζας και Σκροφών (: οι νησίδες Εχινάδες), ώστε να παραμείνει το Μεσολόγγι αποκλεισμένο.
|
|
Κείμενο
|
|
Γενναιότατε στρατιγὲ ἀδελφὲ Νικήτα
Τὸ ἀπὸ 8 τοῦ ἀπελθόντος ἐκ Ναυπλίου σταλλέν μοι γράμμα σου ἐλήφθη εἰς τὰς 24 τοῦ ἰδίου καὶ εἶδα τοὺς περισπασμούς σας καὶ τὴν ἀνησυχείαν σας ἀπὸ τὸν Ἰμπραίμην· εἶδα προσέτι καὶ τὸ κοινὸν πρὸς ἡμᾶς γράμμα σας καὶ τὴς ἀναφοράς σας τὸ ἀντίγραφον ὁποῦ ἐδόσατε εἰς τὸ Σ(εβαστὸν). Βουλευτικόν. Καὶ χωρίς νὰ ἔστελνες τὴν ἀναφοράν, ἀδελφέ, ἡμεῖς ἤμαστον βέβαιοι ὅτι ὁ πατριωτισμός σου πάντοτε θέλει σὲ κεντὰ νὰ ἐνθυμάσαι ὅσα συνέπαθες καὶ ὅσα ὑπόφερες ἕξ μήναις εἰς τὸν μέγαν κύνδηνόν μας σφαλισμένος εἰς τὸ γελαδομανδρί. Βλέπωμεν ὅμως οὕτε αἱ φωναί μας ἀκούγωνται οὕτε ἡ φωνή σου καὶ εἴμεθα ἀπὸ ταῖς προμήθειαις χειρότερα ἀπὸ ὅ,τι ἤμαστον τότες, καὶ δὲν λυπούμεθα ἄλλο παρὰ ὁποῦ ὁ ἐχθρὸς δὲν ἐδυνήθη μὲ τὰς ὑπεραρίθμους δυνάμεις νὰ μᾶς βλάψη μὲ πόλεμον καὶ τώρα πλησιάζει ὁ κίνδυνος ἀπὸ ἔλλειψιν θροφῶν. Αὐτή εἶναι ἡ κατάστασις ἡ τωρινή μας· ἔστειλεν ἀργὰ ἡ Σ. Διοίκησις κᾄποιον Ξένην νὰ μᾶς προβλέπῃ. Αὐτὸς μόλις πρόφθασεν νὰ στήλῃ ὀλίγον γένημα καὶ πάλιν ἀποκλείσθημεν διὰ θαλάσσης. Τὸ γένημα ὁποῦ μᾶς ἔστηλεν καὶ ὅσον ἄλλο ἤτον σήμερον τὸ μοιράζωμεν καὶ περίπου ὁ καθείς μὲ τούς στρατιώτας του τὸ ἀνάλογόν του διὰ δεκαπέντε ἡμέρας νὰ ἀπεράσωμεν μὲ μεγάλην δυσκολείαν καὶ ἔπειτα μένωμεν εἰς τὴν πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ. Ἄν δὲν προφθάσῃ ἕως τότε ὁ στόλος μας νὰ ἀνοιχθῇ ἡ θάλασσα νὰ κυβερνηθοῦμε, ἡ ὑστερινή ἀποφασίς μας εἶναι νὰ πεταχθῶμεν ἔξω νὰ διαφθεντευθῶμεν μὲ τὸ σπαθή εἰς τὸ χέρι καὶ ὅποιον εὔρη ὁ θάνατος ἂς τὸν συγχορὰ ὁ ζωντανὸς ἕως νὰ ἐλθῆ καὶ εἰς αὐτόν. Ἐγράψαμεν ὅμως καὶ τελευταίαν ἀναφορὰν εἰς τὴν Διοίκησιν κατὰ τὸ ἀντίγραφον ὁπού σού περικλείω, ὅθεν εἰς ὅ,τι ἠμπορεῖς νὰ συνεργήσεις πάλιν κάμε τὸ χρέος σου, διότι ὅσοι μᾶς εἶδαν μὲ τὰ μάτια τους ἐδώ καὶ συνέπαθον, ἐκείνοι μόνον γνωρίζουν τὶ ἐτραβήξαμεν καὶ τὶ τραβοῦμε· ἀφίνουμε τὰ χρήματα ὁποῦ ἀκόμη δὲν εἴδαμεν τὶ λογῆς εἶναι, οὔτε ἡμεῖς μερικὸν οὔτε οἱ στρατιῶται μας ἕως τώρα, κᾄν νὰ οἰκονομηθοῦν τὰ ἄλλα. Μὰ ἡμεῖς οὔτε τὸ ἕνα βλέπωμεν οὔτε τὸ ἄλλον, διὰ τοῦτο ὅσοι εἶναι χριστιανοὶ Ἕλληνες νὰ μὴν ἀφαιθοῦν ἀπὸ ὅ,τι γράφωμεν, μόνον τὸ ὀγληγορότερον νὰ συνεργήσουν νὰ προφθασθοῦμαι εἰς αὐτὸ τὸ διάστημα διότι ἀλλέως τὸ Μισολόγκι χάνεται. Προχθές ἀπὸ ἄλλα γράμματα ἔμαθον τὴν μετάβασίν σου εἰς Σπέτζες καὶ ἄν ἦσαι ἀκόμη ἐκεῖ ἠμπορεῖς νὰ συνεργήσῃς καλήτερα νὰ σταλθῇ ὁ στόλος μας. Ὁ εἰσπλεύσας αἰγυπτιακὸς στόλος εἰς Καστέλια, εἰς τὰς 6 τοῦ παρόντος, συνίστατο ἀπὸ 100 περίπου πλοῖα πολεμικὰ καὶ φορτιγά, ἔφερνε και ἕν ἀτμοκίνητον καὶ μέσα ἀκούσαμεν | καὶ ταμπούρλα, εἰς τὰς 8 τοῦ ἰδίου σαράντα δύω πολεμικὰ ὅλα εὐγῆκαν ὄξω καὶ τώρα μᾶς ἀπόκλεισαν περιφερόμενα ἀπὸ Σκρόφαις ἕως Γλαρέντζα. Τὰ καραούλια μας ἀπὸ Βαράσοβα μᾶς ἀνήγκειλαν ὅτι εἰς τὰ Καστέλια εἶδαν ἀρκετὰ τζιατίρια πόσον εἶναι ὅμως τὸ ἀσκέρι καὶ τὶ τερτίπι ἔχει δὲν ἐμάθαμεν. Ὁ Κιουταχής πρίν φθάσει αὐτή ἡ ἁρμάδα ἦτον ἀπελπισμένος καὶ ὀγλήγορα ἤθελε ἀναχωρίσει κατὰ τὸ σχέδιον ὁποῦ ἑτοιμάζαμεν, τώρα ὅμως ἀπὸ τροφὰς ἐφοδιάσθη καὶ χαίρεται τὴν ζωήν του, ἡμεῖς δὲ ἀπὸ τὴν πρώτην ὥραν τὸ ἀχήλη μας δὲν ἐγέλασεν καθώς ἰξεύρεις. Κάμε ὅτι ἠμπορεῖς καὶ διὰ τὸ πρόφθασμά μας καὶ διὰ δυνάμωσιν τῆς φράχτης, γράψε μου καὶ κανένα γράμμα καὶ ἂν μᾶς εὑρή ζωντανούς καλῶς εἰδὲ καλαίς ἀντάμωσες ὅπου ὁ Θεὸς θελήσει ἤ ἐδώ ἤ εἰς τὸν Ἄδην.
ὁ ἀχώριστος ἀδελφός σας
Νικολὸς Στορνάρης
Σ. Διοίκησις
Προβλέποντας τὸν κύνδινον ὁποῦ ἠμπορεῖ νὰ προέλθῃ πολλαῖς φοραῖς, ἀναφέρθημεν νὰ μᾶς προβλέψῃ μὲ ὅλα τὰ ἀναγκαῖα ἡ Σ. Διοίκησις διὰ τὴν προφύλαξην τῆς φρουρᾶς καὶ βλέπωμεν ὁποῦ δὲν εἰσακούσθημεν. Καὶ τόσον ἀδιάφορα παρατηροῦμε ὅτι βλέπουν τὸν κύνδινον τὰ μέλη ὡσὰν νὰ μὴν ἦναι Ἕλληνες καὶ δὲν γνωρίζουν τὴν ἀνάγκην καὶ τα πράγματα τῆς Πατρίδος. Πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν βλέπωντας ὅλα αὐτὰ καὶ τὴν κινδυνώδη κατάστασίν μας ἀπὸ τὸν θαλασσινὸν ἀποκλεισμόν μας ἀναφέρθημεν παριστάνωντας τὴν ἀπροβλεψίαν καὶ τὸν κύνδινον, ὁποῦ μόνον διὰ πέντε ἡμέρες τροφὴν ἔχωμεν καὶ ὅτι τρεῖς ἀκόμη ἡμποροῦμεν νὰ βαστάξωμεν νηστηκοί· οὔτε ἐκεῖνο τὸ γράμμα εἴδωμεν νὰ διεγείρῃ κανενὸς τὸ αἴσθημα καὶ νὰ βάλουν εἰς πράξιν τὴν πρόβλεψιν. Ὁ Ξένος μόλις ἠμπόρεσαι νὰ μᾶς στήλῃ ὀλίγον γένημα καὶ πάλιν ἀποκλίσθειμεν, καὶ σήμερον μοιράζωμεν ἀναλόγως ὁ καθ’ εἷς μὲ τούς στρατιώτας του, νὰ μᾶς φθάσῃ μὲ μεγάλην δυσκολίαν δεκαπέντε ἡμέραις, καὶ ἔπειτα ἐπειδή εἴμεθα ἀποκλεισμένοι στενὰ γύρωθεν μένωμεν εἰς τοῦ Θεοῦ τὴν πρόνοιαν. Διὰ νὰ μὴν λείψωμεν ὅμως ἀπὸ τὸ χρέος μας ἀναφερόμεθα καὶ τελευταῖον εἰλικρινῶς καὶ ἰδοποιοῦμεν τὴν Σ. Διοίκησιν τὴν κυνδινώδη κατάστασίν μας καὶ τὴν κατεπείγουσαν χρείαν ὁποῦ περιμένωμεν εἰς ἐτοῦτο τὸ φρούριον, ὁποῦ εἰς αὐτὸ τὸ διάστημα νὰ μᾶς προφθάσῃ μὲ τὸν στόλον μας ν’ ἀνοιχθῇ ἡ θάλασσα καὶ μὲ τὸν ἴδιον ἄν ἦναι δυνατὸν νὰ μᾶς προμηθεύση μερικὰς τροφάς, εἰ δὲ τούναντίον καὶ στοχασθεῖ ὡς πάρεργον τὴν χρείαν μας καὶ ἀδιαφορήσει καὶ τώρα, ἂς σημειώσῃ ὅτι θέλωμεν βαστάξῃ ἕως τότε ὁποῦ ἔχωμεν τροφήν. Ἔπειτα ἕναν θάνατον χρεωστοῦμεν ἤ σήμερον ἤ αὔριον μᾶς ἔλθει τὸ ἴδιον τὸ νομίζομεν, χωρίς νὰ ὑποπέσωμεν εἰς οὐδεμίαν τῶν συνθηκῶν ὁπού παρακαλῶν προβάλει ὁ ἐχθρός, ὡς πατριώται θέλωμεν κάμει | καὶ ἐσχάτως τὸ χρέος μας καὶ θὰ πηδήσωμεν ἔξω διαφεντευόμενοι νὰ διασωθῶμεν μὲ τὸ σπαθὶ εἰς τὸ χέρι. Αὐτή εἶναι ἡ ὑστερινή ἀπόφασίς μας, τὸ ζυμωμένον ὅμως χῶμα μὲ τὸ αἵμα καὶ ὁ ἀχνὸς τοῦ αἵματος τῶν φονευθέντων ἀδελφῶν μας Ἑλλήνων θέλει βοᾶ εἰς τούς αἰώνας ἐκδίκησιν κατὰ τῶν προτετίων τοῦ κυνδίνου καὶ ἀδιαφόρων. Ὁ ἀδύνατος και ἀθῶος λαός, ὁπού θέλει μήνει ἔπειτα μέσα εἰς τὴν διάκρισιν τοῦ ἐχθροῦ ἀφ’ οὗ γίνη κύριος τοῦ φρουρίου, μένει κρεμασμένος εἰς τὸν λαιμόν των. Τὸ ἀνάθεμα τῶν ὀλίγων στρατιωτῶν ὁποῦ θέλουν σωθεῖ εἶναι ἀπάνω των και ὁ λοιπὸς κύνδινος ὁπού ἠμπορῇ νὰ προέλθῃ εἰς τὸ ἔθνος, ὅλα εἶναι βάρος των. Ἂς ζοῦν ἔπειτα, ἂς χαίρωνται τὴν ζωήν των, ἂς χαίρωνται τὰ κάστρη των, ἂς χαίρωνται τὰ καράβια των, τα γρόσιά των καὶ ὅ,τι ἄλλο πρὸς ἀνάπαυσιν ἔχει ὁ καθ’ εἷς, ἡμεῖς ἀποθαίνωμεν ὡς πατριῶται πιστοὶ εἰδὲ ἀλιθής ἱστορία τοῦ αἰῶνος μας θέλει μαρτυρήσῃ τὴν ἀλήθειαν τῶν πρακτικῶν τοῦ καθ’ ἑνός. Μὲ τὸν παρόντα ἐπὶ τοῦτου πεζὸν περιμένομεν τελευταίαν ἀπόκρισιν ὅσον τάχυστα καὶ ἀντίγραφον τῆς παρούσης μας. Μένωμεν μὲ τὸ ἀνῆκον σέβας.
Τῇ 12 Νοεμβρίου 1825 Μισολόγγι
Οἱ πατριῶται
[α΄ στήλη:] [β΄ στήλη]
Μήτζος κοντογιάννης Γεώργιος πασχάλης
Νικολὸς στορνάρης γιάνης πρόσκας
γρηγόρης λιακατάς νότης μπότζαρις
δημήτρις μακρύς κίτζος τζαβέλας
ἀποστόλης κουσ͜ιουρής γεώργιος κίτζιου
ἀθανάσης ῥατζή κότζηκας λάμπρος βεϊκου
κωνσταντίνος βερης χρήστος φωτομάρας
κώνστας βλαχόπουλος φώτος Μπόμπορις
νικολάκης κοντογιάνη σπύρος Μύλιος
δημήτριος γεροθανάσι κήτζιος πάσχου
Γαλάνης παπα Γαλάνη κολιός Μπόνιος
σωτήριος κοτζαμάνης Νικόλαος ζέρβας
κώστας γιαταγάνας λαμπρούσης φωτομάρας
βασίλεις χασάπης κώστας σισιωβήτης
κώστας οἱκονόμου ανδρέας Γρίβας
|