|
Εισαγωγικό Σημειώμα
|
|
Σαλαμίνα, 4 Αυγούστου 1823
Έγγραφο του Εκτελεστικού σώματος προς τον Νικηταρά, αρχηγό του ελληνικού στρατοπέδου του Ισθμού, με το οποίο εκφράζεται η ανησυχία του σώματος για την εξέλιξη των πολεμικών γεγονότων στη Στερεά Ελλάδα και τις λιποταξίες των στρατιωτών παρά την κρισιμότητα της κατάστασης. Τονίζεται η σημασία της πορείας του πολέμου στην Στερεά Ελλάδα για την ίδια την Πελοπόννησο, ενώ εξαίρεται ο καίριος ρόλος του Νικηταρά ως επικεφαλής του στρατοπέδου του Ισθμού. Το δεύτερο τμήμα της επιστολής προσομοιάζει με προκήρυξη που είναι γραμμένη για να διαβαστεί δημοσίως και απευθύνεται προς τους Έλληνες, με την έμφαση να δίνεται στα δεινά που θα ακολουθήσουν, αν δεν σταματήσουν τις οθωμανικές δυνάμεις. Από το παρόν έγγραφο μαθαίνουμε και τη θέση που αυτή τη στιγμή βρισκόταν το στρατόπεδο του Ισθμού: «εἰς τὸν Ἅγιον Μελέτιον». Υποθέτουμε ότι πρόκειται για την ομώνυμη μονή στην περιοχή της Μάνδρας (επαρχίας Μεγαρίδας).
|
|
Κείμενο
|
|
Σ. Ἐκτελ(εστικὸν)
Περ(ίοδος) Β
Ἀρ. 2442
Προσωρινὴ Διοίκησις τῆς Ἑλλάδος
Τὸ Ἐκτελεστικὸν Σῶμα
Πρὸς τὸν γενναιότατον στρατηγὸν Νικῆτα Σταματελόπουλον ἀρχηγὸν τοῦ κατὰ τὸν Ἰσθμὸν Ἐλληνικοῦ Στρατοπέδου καὶ πρὸς ἅπαντας τοὺς λοιποὺς ἀξιωματικοὺς καὶ στρατιώτας.
Ἡ Διοίκησις προβλέπουσα τὸν έπικείμενον κίνδυνον τῆς Πατρίδος πρὸ πολλοῦ ἐπροσπάθησε νὰ ὑποχρεώσῃ τοὺς Ἔλληνας νὰ ἐκστρατεύσουν εἰς τὴν Ἤπειρον κατὰ τοῦ ἐχθροῦ καὶ νὰ ματαιώσουν τοὺς σκοπούς του, ἀλλὰ δέν ἐτελεσφόρησεν. Οἱ Ἕλληνες δέν ἐξεστράτευσαν εἰς τὸν πρέποντα καιρόν, ἄφησαν τὰς καλὰς θέσεις ἀπροφυλάκτους, καὶ οἱ Τοῦρκοι ἔλαβον καιρὸν νὰ συγκεντρίσουν τὰς δυνάμεις των, καὶ μὴ βλέποντες ἑτοιμασίαν καὶ δύναμιν τῶν Ἑλλήνων πούποτε, αὐθαδίασαν καὶ ἐπροχώρησαν ἀρκετά, χωρίς κᾳμμίαν συστολὴν καὶ ἀφόβως. Τέλος πάντων μετὰ πολλοὺς κόπους ἐξεκίνησαν οἱ Ἕλληνες καὶ ἡ Διοίκησις ἐνόμισεν ὅτι ἡ αὐτοπρόσωπος ἐκστρατεία της ἔμελλε νὰ ὠφελήσῃ, καθότι ὑπέσχετο πρὸς τὸν στρατιώτην τὰς εὐκολίας καὶ τὴν προμήθειαν τῶν ἀναγκαίων. Ἀλλὰ μόλις ἔφθασεν ἐδώ, καὶ κατὰ δυστυχίαν βλέπει ὅτι οἱ Ἕλληνες ζητοῦν νὰ λειποτακτήσουν καὶ νὰ γυρίσουν εἰς τὰ ὀσπήτιά των, καὶ πότε; Ἐν ᾧ οἱ ἐχθροὶ καταφανίζουν τὴν Ἀνατολικὴν καὶ Δυτικὴν Ἑλλάδα. Ἐν ὧ ἐπέρασαν ἀπὸ τὸ στόμα τῆς μαχαίρας τοὺς δυστυχεῖς ἀδελφούς μας τῆς Εὐρύπου. Ἐν ὧ παραδίδουν ὅ,τι κι’ ἄν ἀπαντήσουν καθ’ ὁδὸν εἰς τὸ πῦρ καὶ είς τὸν σίδηρον τρέχοντες μ’ ὅλην τὴν ὁρμήν, μ’ ὅλην τὴν λύσσαν, πνέοντες ἐκδίκησιν ἀφ’ ὅλα τὰ μέρη καὶ διὰ ξηρᾶς καὶ διὰ θαλάσσης ἐναντίον τῆς Πελοποννήσου, ἥτις θεωρεῖται ὡς κέντρον τῆς ἑλληνικῆς ἐλευθερίας. Εἰς τοιαύτας περιστάσεις, οἱ Ἕλληνες δέν θέλουν νὰ προχωρήσουν διὰ νὰ καταλάβουν τὰς ἀναγκαίας θέσεις καὶ νὰ ἐμποδίσουν τοὺς ἐχθροὺς ἀπὸ τὸ νὰ εἰσβάλλουν εἰς τὴν Πελοπόννησον καὶ νὰ ἐλευθερώσουν τὴν Ἀνατολικὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ ζητοῦν ν’ ἀναχωρήσουν καὶ ν’ ἀφήσουν ἐλευθέραν τὴν εἴσοδον εἰς τοὺς ἐχθρούς, καὶ δέν στοχάζονται ὅτι θὰ πάθουν αὔριον, ὅ,τι ἔπαθον καὶ παθαίνουν οἱ ἀδελφοί μας Ῥουμελιῶται. |
Ἔλληνες! Μάθετε ὅτι ἡ ἀπόφασις τῶν Τούρκων εἶναι νὰ μὴν ἀφήσουν οὔτε ἴχνος ἑλληνικόν. Καὶ ἂν μᾶς πάρουν ἐμπρός, δέν εἶναι πλέον ἐλπὶς σωτηρίας διὰ ἡμᾶς: ἐχαθήκαμεν!... Φαντασθῆτε τὰς γυναῖκας σας, τὰ παιδιά σας, τὰ κοράσια σας, τοὺς γέροντας γονεῖς σας νὰ παθαίνουν ἀπειράκις χειρότερα ἀφ’ ὅσα σεῖς οἱ ἴδιοι ἐκάματε εἰς τοὺς Τούρκους· καὶ ἂν ἀγαπᾶτε γυρίσατε εἰς τὰ ὀσπήτιά σας να ἡσυχάσετε. Αὔριον τρέχει τὸ αἷμα τῶν Ἑλλήνων ποταμηδὸν καὶ εἰς τὴν Πελοπόννησον, εἰς τὴν ὁποίαν, ἂν εἰσβάλλουν ἄλλην μίαν φοράν οἱ Τοῦρκοι, μήτε εἰς τὰ βουνά, μήτε εἰς τοὺς λόγκους, μήτε εἰς τὰ σπήλαια, πούποτε δέν θὰ εὕρομεν καταφυγήν. Λοιπὸν ἂν ἀγαπᾶτε τὴν πίστιν σας, τὴν πατρίδα σας, τὴν ζωήν σας, τὴν τιμήν σας, τοὺς ἀδελφούς σας, τοὺς συγγενεῖς σας, τὰ πράγματά σας, ἂν δέν ὑποφέρετε νὰ φονεύουν καὶ νὰ σκλαβώνωνται τὰ παιδιά σας καὶ αἱ γυναῖκαι σας, καὶ νὰ ὑποφέρουν μυρίας ἀτιμίας, ἂν εἶσθε χριστιανοὶ καὶ βαπτισμένοι, ἂν θέλετε νὰ κερδίσωμεν ὅσα ἐπράξαμεν μέχρι τοῦδε, δράμετε ἐμπρός, καὶ προχωρήσατε ὑπὸ τὸν ἐνάρετον πατριώτην καὶ στρατηγὸν Νικῆταν εἰς τὸν Ἅγιον Μελέτιον. Τρέξατε νὰ καταλάβετε τὰς ἀναγκαίας θέσεις, διὰ νὰ νικήσωμεν τοὺς ἐχθρούς, ἂν ἀποτολμήσουν νὰ προχωρήσουν ἐναντίον μας. Μὴν φοβεῖσθε ἀδελφοί! Πρῶτον ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων πολεμᾶ μεθ’ ἡμῶν ἐναντίον τῶν ἀσεβῶν. Δεύτερον ἔχετε ἀξίους ἀρχηγοὺς καὶ μάλιστα τὸν Νικῆταν τοῦ ὁποίου ἡ παρουσία μόνον εἶναι νικηφόρος καὶ θὰ σᾶς ἀποκαταστήσει νικητὰς και τροπαιούχους. Ἀλλὰ χρειάζεται τὸ τρίτον· ὁ πατριωτισμός σας καὶ ἡ προθυμία διὰ νὰ πολεμήσωμεν. Καὶ φθάνει ν’ ἀντιπαραταχθῶμεν κατὰ τῶν ἀνάνδρων ἀνδραπόδων τῆς Τουρκίας, διὰ νὰ τοὺς τρέψωμεν εἰς φυγὴν καὶ νὰ τοὺς ἀφανίσωμεν. Ἐνθυμηθεῖτε τοῦ Στεφανίου καὶ Ἁϊνορίου, τὰ λαμπρὰ κατορθώματα καὶ τρέξατε μέ πίστιν καὶ μὲ τὴν πρὸς τὸν Θεὸν ἐλπίδα διὰ νὰ κάμετε τώρα λαμπρώτερα. Ἂν ὅμως ἀδιαφορήσετε, θὰ | χαθῶμεν καὶ θὰ δώσετε λόγον εἰς τὸν Θεὸν ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως.
Ἐκ Σαλαμίνος τὴν 4 Αὐγούστου 1823
Ὁ Πρόεδρος
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Σωτήριος Χαραλάμπης
Α. Μεταξᾶς
[Τ.Σ.] ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Εἰς ἀπουσίαν τοῦ Γ. Γραμ(ματέως)
Ν. Σπηλιάδης
[ἐπὶ τοῦ νώτου:]
Διοίκησις 1823
Αὔγουστος 1823
|