|
Εισαγωγικό Σημειώμα
|
|
Ναύπλιο, 16 Ιανουαρίου 1827
Επιστολή του Ανδρέα Μεταξά προς τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη με σκέψεις και προτάσεις για την πολιτική και στρατιωτική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από έντονες αντιπαραθέσεις και πόλωση. Θεωρεί ότι οι συγκεντρωμένοι στην Αίγινα πληρεξούσιοι για την Γ΄ Εθνοσυνέλευση επιμένουν να πραγματοποιηθούν εκεί οι εργασίες της. Πρόκειται για πρόσωπα που ελέγχουν την κυβέρνηση, διαχειρίζονται τα κρατικά εισοδήματα, έχουν υποστήριξη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, όπως και ευνοϊκή αρθρογραφία στον Τύπο, κυρίως στη Γενικήν Εφημερίδα της Ελλάδος. Τα πρόσωπα αυτά κατηγορούν, ιδιαίτερα στους ξένους και σε όσους δεν γνωρίζουν σε βάθος τα πράγματα, όσους έχουν συγκεντρωθεί στην Ερμιόνη (βλ. και σχετικά). Παράλληλα, επισημαίνει πως είναι άμεσος και υπαρκτός ο ολέθριος κίνδυνος να χαθεί η Αθήνα και προβαίνει σε μια σημαντική πρόταση: μολονότι είναι συγκεντρωμένοι πληρεξούσιοι στην Ερμιόνη, ο Θεόδ. Κολοκοτρώνης, επικαλούμενος τη θανάσιμη απειλή για την Αθήνα, να κηρύξει πανστρατιά και να κινητοποιήσει όλους τους οπλαρχηγούς σε εκστρατεία· μάλιστα θεωρεί αναγκαίο να συνοδέψει προσωπικά τα πελοποννησιακά στρατεύματα μέχρι τον Ισθμό της Κορίνθου. Ταυτόχρονα να καλέσει όσους πληρεξούσιους βρίσκονται στην Αίγινα να μετακινηθούν στην Ερμιόνη για να ενωθούν όλοι κατά του εχθρού. Μεταφέρει, επίσης, ορισμένες στρατιωτικές πληροφορίες για την κατάσταση στην Αθήνα και τις κινήσεις του Γεώργιου Καραϊσκάκη. Τέλος δικαιολογεί την παραμονή του στο Ναύπλιο και τη μη μετάβαση του στην Ερμιόνη, επικαλούμενος την αναβλητικότητα του Γεώργιου Σισίνη και άλλες προσωπικές του εκκρεμείς υποθέσεις. Ειρωνεύεται όσους παραμένουν στην πόλη και δεν αναχωρούν για την Ερμιόνη, ότι «κωφεύουν καί ἴσως περιμένουν ἀπό κᾀνέν μαντεῖον διά χρησμόν νά τούς ἀποκαλύψει τί νά κάμουν». Η επιστολή της 16ης Ιανουαρίου 1827 του Ανδρέα Μεταξά προς τον Γεώργιο Κουντουριώτη, που εσωκλείεται με το παρόν, έχει δημοσιευτεί (βλ. Κ. Διαμάντης, Αρχεία Κουντουριώτου, τ. 8, σ. 49-50). Ο αναφερόμενος Παναγιώτης στο υστερόγραφο ήταν γραμματικός του Θ. Κολοκοτρώνη Παναγιώτης Κόκκαλης.
|
|
Κείμενο
|
|
Ἐκλαμπρότατε στρατηγὲ καὶ φίλτατὲ μοι φίλε!
[...] μου σᾶς ὑπεσχέθην, ὅτι ἤθελα ἀκολούθως σᾶς καθυποβάλλω τινὰς σκέψεις μου [...] ὡς πρὸς τὰ ἐνεστῶτα πράγματα. Ἤδη λοιπὸνδὲν λείπω νὰ το βάλω εἰς πράξιν [...] τὴν παρούσαν σωτηρίαν· καὶ σκεφτεῖτε καλῶς ἐπ’ αὐτάς.
Οἰ ἐν Αἰγίνῃ ὡς ἔχω πληροφορίας εὐρίσκονται μὲ μεγάλην ἐπιμονὴν εἰς τὸ νὰ γένῃ Συνέλευσις ἐν Αἰγίνῃ, καὶ νὰ συγκροτηθῇ ἀπὸ τοὺς ἰδίους περσυνοὺς πληρεξουσίους, τοὺς ὁποίους ὀνομάζουν νομίμους, καὶ τῶν ὁποίων σύμφωνοι οἱ πλείους, μάλιστα οἱ κατηργημένοι συναθροίζονται ἐκεῖ. Οἱ εἰρημένοι δὲ εὑρισκόμενοι καὶ ἐν τοῖς πράγμασιν, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν, ἔχοντες τοὺς χαλινοὺς τῆς κυβερνήσεως καὶ τὴν ἐθνικὴν πρόφασιν, καὶ διαθέττοντες τὰ πάντα ὡς τοὺς συμφέρει καλλήτερα, ὑποστηρίζουν καὶ δίδουν ἱκανὴν βαρύτητα εἰς αὐτήν των τὴν ἐπιμονὴν καὶ ἐσωτερικῶς καὶ ἐξωτερικῶς. Τὰ ἐθνικὰ μέσα τὰ μεταχειρίζονται ἀφειδῶς καὶ ὡς θέλουν καὶ ὡς συντείνει εἰς τοὺς σκοποὐς των, καὶ εἰς τὸ νὰ ἐπιτύχουν. Ἀλλεπάλληλλοι διαταγαὶ καὶ προκηρύξεις καὶ παράγραφοι τῆς Γεν. Ἐφημερίδος ζωγραφίζουν τὰ πράγματα ὡς θέλουν, παῤῥησιάζουν τὴν προθυμίαν καὶ προσπάθειαν τῆς Διοικήσεως ὁποῦ ἔχει διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ Ἔθνους καὶ τὰς δυσκόλους περιστάσεις τὰς ὁποίας ἀπαντᾶ καὶ εἰς τὰς ὁποίας εὐρίσκεται. Πρόσθες καὶ τὰς κατηγορίας τὰς ὁποίας κάμνουν κατὰ τῶν ἐν Ἐρμιόνῃ. Τὰ τοιοῦτα οὐχ ὀλίγουν συμβάλλουν ὠς πρὸς ἐκείνους ὅσοι δὲν γνωρίζουν κατὰ βάθος τὰ πράγματα καὶ μάλιστα πρὸς ὅλους τοὺς ξένους, οἱ ὁποῖοι ἐπιπολαίως ὠς ἐπὶ τὸ πλεῖστον τὰ θεωροῦν. Τὸ ἀφ’ ὅλα ὅμως περισσότερον συντεῖνον εἰς τοὺς σκοπούς των εἶναι ὁ μέγας τῶν Ἀθηνῶν κίνδυνος τὸνὁποῖον πολυειδῶς προσποιούμενοι ν’ ἀπαντήσουν κάμνουν, ὄχι μόνον τοὺς ξένους, ἀλλὰ καὶ ὅλον τὸ Ἔθνος καὶ ἡμᾶς τοὺς ἰδίους, νὰ ἔχωμεν ἐκεῖ προσηλωμένην τὴν προσοχὴν μας ὅλοι καὶ δικαίως, διότι ὅλοι πονοῦμεν καὶ πρέπει νὰ πονοῦμεν διὰ τὰς Ἀθήνας καὶ οὐ μόνον ἀλλὰ καὶ νὰ προσπαθήσωμεν διὰ τὴν σωτηρίαν των, μάλιστα ἀφ’ οὗ γνωρίζομεν ὅτι οἱ ἐν Αἰγίνῃ προσποιοῦνται μόνον καὶ ὄχι προσπαθοῦν νὰ τὰς σώσουν, ὁ δὲ κίνδυνος εἶναι πραγματικὸς καὶ ἡ ζημία μεγίστη, καὶ ὁποῦ θέλει αὐξίσει ἴσως τὸ πᾶν, τὴν δὲ κατηγορίαν διὰ μίαν τοιαύτην ἐνδεχομένην ζημίαν, ἐκεῖνοι δὲν προλαμβάνουν διὰ τῶν τοιοῦτων τους τρόπων, εἰς ποίους δὲ ἄλλους ἤθελεν ἀποδοθῆ δὲν εἶναι πολὺ ἀμφίβολον. Καθώς πάλιν ἄν σωθῇ ἡ Ἀθήνα ὡς πᾶς Ἕλλην καὶ πᾶς ἄλλος εὔχεται καὶ ἐπιθυμεῖ, ἡ τιμὴ καὶ ἡ ὠφέλεια δὲν [...] τοὺς μακρὰνἀλλὰ εἰς τοὺς ἐγγὺς αὐτῆς καὶ εἰς τοὺς ἐνεργήσαντας ὑπέρ αὐτῆς. Δι’ ὅλα [...] καὶ ἐπειδὴ κατ’ εὐχὴν οἱ πληρεξούσιοι [...]νται αὐτόσε καὶ τὰ δύο τρίτα εἶν’ ἐγγὺς νὰ | συμπληρωθῶσιν. Εἶναι ἀπολύτως τῆς πρώτης ἀνάγκης νὰ στοχασθῶμεν πῶς νὰ κινηθῶμεν εἰς βοήθειαν τῶν Ἀθηνῶν, διότι ἀλλέως χάνονται καὶ τότε τὰ πάντα εἰς μάτην, ὅλα θέλουν εἶσθαι τοῦ κακοῦ! Ἐγὼ ἀφ’ ἑνὸς μέρους θεωρῶν ὡς πατριώτης τὴν κρισιμότητα τῆς περιστάσεως, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ὡς εἰλικρινής ἀδελφὸς σου τὴν θέσιν εἰς τὴν ὁποία εὐρίσκεσαι τὴν γνωρίζω κατὰ βάθος, τὰ εἰλικρινῆ ὑπέρ πατρίδος αἰσθήματα εἶμαι γνώμης, αὐτοῦ μὲν νὰ σκεφθῆτε ἐκ συμφώνου μετὰ τῶν λοιπῶν συμπληρεξουσίων περὶ μιᾶς ἀναλόγου μὲ τὸνκίνδυνον, ἀλλὰ πραγματικῆς ἐκστρατείας, ἡ δὲ ἐκλαμπρότης σου ὡς γενικὸς ἀρχηγὸς νὰ προκηρύξῃ πρὸς τοὺς Πελοποννησίους ὅτι σὺνθεῷ ἡ Ἐθνικὴ Συνέλευσις συγκροτουμένη ἐν Ἑρμιόνῃ ἤδη συμπληροῦται καὶ θέλει κάμει ἔναρξιν τῶν ἐργασιῶν της ἐντὸς ὀλίγου, καὶ ὅτι δι’ αὐτῆς ἐλπίζεται ἡ καλλητέρα ἀποκατάστασις, ἡ ἀπαλλαγὴ τῶν δεινῶν καὶ ἡ ὑποστήριξις τῆς ἐλευθερίας μας. Ἀλλ’ ἐπειδὴ αἱ Ἀθῆναι εὐρίσκονται εἰς μέγαν κίνδυνον ὄχι διὰ μεγάλην δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ ἀλλὰ διὰ τὴν γυμνότητα τῶν πολιορκουμένων ἀδελφῶν μας, διὰ τὴν λοιμικὴν τόσον ὁποῦ τοὺς καταθλίβει, καὶ διὰ τὴν ἔλλειψιν τῶν ξύλων, διὰ ταῦτα ἔργον πρώτης ἀνάγκης φαίνεται τὸ νὰ βοηθηθῶσιν. Ὅθεν καὶ προσκαλεῖτε ἐντόνως καὶ ἀπαιτητικῶς ἅπαντας τοὺς ὁπλαρχηγοὺς νὰ συμπαραλάβῃ ἕκαστος ὅσους περισσότερους δυνηθῆ ἐκ τῆς ἐπαρχίας του ἐκλεκτοὺς στρατιώτας καὶ νὰ τρέξουν εἰς ῥητὴν ὑποχρεωτικῶς διορίαν καὶ εἰς ῥητὸντόπον (ὅποιον ἐγκρίνετε καταλληλότερον ὅπου θέλει τοὺς περιμείνετε καὶ συμπαραλάβετε δηλαδή) διὰ νὰ τρέξετε εἰς διάσωσιν τῶν Ἀθηνῶν τῶν ὁποίων ἡ ἀπώλεια, εἶναι ἀπώλεια ὁλικὴ τῆς πατρίδος. Ἐγὼ δὲν ἐννοῶ νὰ εὔγῃς ἔξω εἰς ἤπειρον ὁ ἴδιος, ἀλλὰ νὰ ἀποφασίσετε νὰ ἐξέλθῃς ὁ ἴδιος ἡ ἐκλαμπρότης σου εἰς κᾀνὲν μέρος μεσόγειον τῆς Πελοποννήσου διὰ νὰ ἐνεργήσετε αὐτὴν τὴν ἐκστρατείαν σπουδαίως καὶ δραστηρίως. Σπουδαιότερον δὲ καὶ ταχύτερον καὶ δραστηριώτερον τὴν πραγματικὴν ὡς εἶπον ἐκστρατείαν (καὶ ὅλα ταῦτα νὰ ἐνεργηθῶσι χωρίς τῆς παραμικρᾶς ἀναβολῆς). Κοντὰ εἰς τὴν ὁποίαν, πραγματικὴν δηλαδὴ ἐκστρατείαν νὰ προσπαθήσῃς φρονίμως νὰ ἑνώσῃς καὶ ἄλλους στρατιώτας Πελοποννησίους, νὰ ἐξάψῃς μὲ αὐτὸ τὸ παράδειγμα καὶ ἄλλων τὴν φιλοτιμίαν, καὶ συνοδεύωντὰς τους ἕως τὸνἸσθμὸννὰ τοὺς παραδόσῃς ὑπὸ τὴν ὁδηγίαν ἑνὸς ἀξίου, νὰ τοὺς δόσῃς τὰς τὰς ὁδηγίας καὶ τὰς εὐχὰς σου καὶ νὰ ἐπιστρέψῃς εἰς τὰς ἐργασίας σου. Νομίζω δὲ ὅτι ἡ ἐπὶ μικρὸνἀπουσία σας τώρα ἀπ’ αὐτοῦ, ὄχι μόνον δὲν βλάπτει [...] ὠφελεῖ τὰ μέγιστα. Καὶ εἶμαι βέβαιος ὅτι τοιοῦτον | τον κίνημα ἀπὸ μέρους σου θέλει παύσει κάθε ῥαδιουργίαν, θέλει ματαιώσει κάθε μιερὸνσκοπόν, θέλει ἀσφαλίσει τὴν πατρίδα καὶ τὴν δόξαν σας εἰς ἅπαντα τὸναἰώνα καὶ θέλει βοηθήσει καὶ ὑποστηρίξει πολὺ τὸ μέρος σας. Στοχαστῆτε αὐτὴν τὴν πατρίδα +...κό+ καὶ τὴν φιλικὴν γνώμην μου, σκεφτεῖτε ἐπ’ αὐτὴν καὶ ἄν τὴν ἐγκρίνετε καὶ τὴν βάλτε εἰς πράξιν καὶ ἐνέργειαν, εὐθὺς νὰ ειδοποιήσετε καὶ τὴν Διοικητικὴν Ἐπιτροπὴν περὶ τούτου τοῦ κινήματὸς σας, καὶ νὰ γράψετε ἐντόνως καὶ εἰς τοὺς πληρεξουσίους τοὺς εὑρισκομένους εἰς Αἴγιναν νὰ μεταβοῦν εἰς Ἑρμιόνην.
Ἀπὸ Ἀθήνας πληροφορούμεθα ὅτι οἱ ἐδικοὶ μας εὖρον μίαν ὑπόνομον ὁποῦ εἶχον κάμει οἱ ἐχθροὶ καὶ ἐπῆραν ἀπ’ αὐτὴν δύο χιλιάδας ὀκάδες μπαρούτι. Τοῦτο τοὺς ἡσύχασεν ὀλίγον, καὶ δίδει εἰς ἡμᾶς καιρὸννὰ κινηθῶμεν.
Ὁ Καραϊσκάκης ἀπὸ Γρανίτζαν τοῦ Λοιδορικίου ἀπὸ 10 τοῦ ἐνεστῶτος μοῦ γράφει ὅτι μὲ ὅλας τὰς δυσκολίας τὰς ὁποίας ἀπαντᾶ, γνωρίζων τὸνπραγματικὸνκίνδυνον τῶν Ἀθηνῶν, θέλει ὀπισθοδρομήσει καὶ αὐτός. Ἤθελε σοῦ διευθύνω τὸ ἴδιον γράμμα του ἄν δὲν περιεῖχε τινὰ ἄλλα ἀναγκαῖα πράγματα, τὰ ὁποῖα μὲ ὑπεχρέωσαν νὰ τὸ διευθύνω εἰς τὸνσυγγενῆ μου κολονέλλον εἰς Μέγαρα.
Ἐγὼ εὐρίσκομαι εἰσέτι ἐδὼ ἐξ αἰτίας του σήμερον καὶ αὔριον τοῦ κυρίου Σισίνη. Εὐρέθη βιασμένος ἔως καὶ ἀπὸ χρήματα νὰ τὸνοἰκονομήσω, ὡς ὁ ἐσώκλειστὸς του τεσκερές διαλαμβάνει, καὶ τῷ ἔπεμψα ἑκατὸντάλαρα. Καὶ σήμερον διὰ θαλάσσης ἀναχωρεῖ. Προσέτι ἡ περίστασις τοῦ Μπούκουρα καὶ ἡ ὑπόθεσις τοῦ Ῥήγα, οὐκ ὀλίγον συμβάλλουν εἰς τὸ νὰ μὲ κρατοῦν χωρίς νὰ θέλω. Γράφω πρὸς τὸνΚουντουριώτη διὰ νὰ γράψῃ γράμματα πρὸς τὸνΓρίβαν, καὶ νὰ μοὶ τὸ ἐξαποστείλῃ νὰ ὁμιλήσω μὲ αὐτὸνκαὶ νὰ ἀναχωρίσω εὐθύς. Ὅσα ἔγγραφα χθές μοὶ ἐστείλατε, ἔλαβον τὴν ἀπαιτουμένην διεύθυνσιν. Ὅσοι ἄλλοι ἐδὼ εὑρίσκονται, κωφεύουν καὶ ἴσως περιμένουν ἀπὸ κᾀνὲν μαντεῖον διὰ χρησμὸννὰ τοὺς ἀποκαλύψει τὶ νὰ κάμουν. Δὲν ἔχω τίποτε ἄλλο ἐπὶ τοῦ παρόντος νὰ σᾶς προσθέσω, διὸ μένω ἀσπαζόμενὸς σας ἀδελφικῶς.
Τῇ 16 Ἰανουαρ. 1827 Ναύπλιον
Παναγιώτη σὲ ἀσπαζόμεθα ἀκριβά, καὶ βάστα καλά.
[πλαγίως:]
Τὸ πρὸς τὸνκύριον Κουντουριώτη γράμμα μου σας ἐσωκλείω πρὸς +...τοῦ+ κυρ. Γ. Κουντ. γράμμα μου
[ἐπὶ τοῦ νώτου:]
Α. Μεταξὰς 16 Ἰανουαρίου
Ναύπλιον
|